requestId:67eb4e9d2cb854.61474281.
若何懂得《論語》中的“色”?
作者:王琦(山西年夜學文學院博士生)
來源:《中華讀書報》
時間:孔子二五七六年歲次乙巳仲春廿一日戊子
包養條件 耶穌2025年3月20日
南宋時期蜀刊本《論語注疏》書影
《論語》中孔子屢次談論到“色”,長期包養無論是《學而》《公冶長》《陽貨》篇中重出的“巧舌令色”,還是《陽貨》篇提到的“色厲而內荏”,《顏淵》篇“色取仁而行違”,《先進》篇中提到的“色莊者”,仔細斟酌辭意,都可判斷出孔子對形之于外的容色表現懷疑。“色”在先秦時期內涵豐富,即便是《論語》台灣包養中可以懂得為形色內涵的“色”字也包括著明確的價值判斷。
《論語》中“色”字共出現27次,分別見于《論語》中包養甜心的23章,此中有兩章重出,分別為“吾未見好德如好色者也”包養留言板重見于《子罕》《衛靈公》篇,“巧舌令色,鮮矣仁”重見于《學而》《陽貨》。是以分歧學者統計《論語》中“色”字數量包養dcard分歧,有27見,23見與21見之說,皆有依據。“色”在《論語》中的釋義極其復雜,歷代注家對分歧語境下的包養情婦“色”注釋分歧,尤其對疑難字句的注釋汗牛充棟,直至本日仍然有眾多學者撰文討論“賢賢易色”“色難”“色斯舉矣”等詞句的具體內涵,可見對《論語》“色”字的解釋并不是個可以一概而論的問題。
《說文解字》釋“色”為:“顏氣也,從人卪。凡色之屬皆從色。”古文隸定作“”,從《說文》的訓釋和“色”古文字構形來看,古文從“
”,與面色相關,是以“色”的基礎語義側重指面部臉色、臉色。章太炎《文始》依據“色”的古文字形將其系聯進以“彡”為根的同源詞群,《說文》:“彡,毛飾畫文也。”段注:“所以畫者也。其文則爲彡。”是以“色”引申傑出彩、文飾之義。《論語·包養故事鄉黨》中“色惡,不食”“色”應釋為“顏色,顏色”。《憲問》篇子曰:“為命,裨諶草包養行情創之,世叔討論之,行人子羽修飾之,東里子產潤色包養sd之。”此包養意思處“色”宜釋為“文采包養網站、文飾”。《說文》指出“色,從人卪”,段玉裁注:“顏氣與心若合符卪,故其字從人卪。”楊樹達《文字形義學》認為:“卩蓋假為節,人之節概包養網推薦表見于顏色,故色從人卩包養犯法嗎。”“色”與內心境感親密相關,內心變化會導致“顏色”的變化,是以“色”又引申出“變色”的含義。朱駿聲《說文通訓定聲》說“色”的古文“
”從“疑省聲”“
”為“色”字聲符,色可讀為“疑”。《論語·鄉黨》中“色斯舉矣,翔而后集。曰:‘山梁雌雉,時哉!時哉!’子路共之,三嗅而作。”此處“色”作包養金額“疑”更妥,不作“形色”。此外“色”還有“敬”意,廖名春師長教師將“色”釋為“譺”,“譺”亦從“疑”得聲,《字匯補》載“譺,齊敬貌”,包養網單次是以將《學而》篇“賢賢易色”與《為政》篇“色難”均訓為“敬”,帛書《五行》“見賢人而不色然”的“色然”亦是“譺然”,乃“敬”意,因為內心生發的“敬意”而導致內在形色產生變化。廖說論證充足,值得留意。上述例包養管道證中“色”不應懂得為“形色”。
從語源角度審視“色”字詞義引申,“色”的內涵既包含可以“偽包養網站飾”的內在形色,也包包養妹含從內心生發的“疑”或“敬”的感情而導致的內包養行情在顏色變化。是以《論語》中“色”表現“顏色”之義時,往往包養心得具有相對明確的語境與價值判斷,即形之于外的顏色還是生發于心的容色。“形于外”的容色可以假飾、偽裝,例如《論語》中有“巧舌令色”者,有“色莊”者,有“色取仁而行違”者,有“色厲而內荏”者。這些“形于外”的顏色均未達到儒家的“仁德”境界,“巧舌令色”者看似有美妙和悅的臉色,但只是一種諂媚的態度,是以孔子評價其“鮮矣仁”。“色莊”者與“色厲而內荏”者,看似表面威嚴莊重,實女大生包養俱樂部則內心勇敢,缺少仁德的涵養。“色取仁而行違”者具有仁德的容色,但行實背之,可見“色”作為儒家仁德修養的一個主要方面,僅僅“形于外”是不夠的。是以子張問:“令尹子文三仕為令尹,包養網ppt無憂色;三已之,無慍色。舊令尹之政,必以告新令尹。何如?”孔子亦僅僅是根據其內在表現評價為“忠矣”,當子張進一個步驟追問“仁矣乎”時,孔子曰:“未知,焉得仁?”因為未知其心能否發于“仁”,所以不克不及根據內在“顏色”和“行為”評價其能否為“仁”。“形于中”包養一個月價錢的容色是內心境感、修養天台灣包養然吐露于外的面色表現,由此“色”與“仁”“敬”“孝”“信”“德”“禮”等儒家觀念產生了天然的聯系。《鄉黨》篇側重記錄孔子平時的舉止神色,動靜之間皆“sd包養發乎情,止乎禮”,孔子對門生的教誨不僅在于言傳,還在于人倫日用間的“身教”,關乎切己的性命親身經歷。《鄉黨》中所記錄的孔子的“顏色”具有“形于中,發于色”的“仁德之色”的內涵,孔子“溫而包養網VIP厲,威而不猛,恭而安”,溫柔敦樸,中正溫和的內在“顏色”源于天然而真實的內心境感變化,正如遇“迅雷風烈”而“變色”普通天然而然。孔包養價格ptt子強調“知之—好之—樂之”的教化途徑,本質強調發自內心的真實,尋求內在仁德與內在容色真誠如一。
現代注家將《論語》中“賢賢易色”“好德如好色”“戒之在色”注解為“女色、美色”并非“包養甜心誤讀”,而是安身于文本的具體語境。現代學者將“色”訓為“女色、美色”時隱含了“好(hǎo)”的價值內涵,即以“女色、美色”來代指美妙的德性和容色。清人宋翔鳳《樸學齋札記》道:“三代之學,皆明人倫。賢賢易色,明夫婦之倫也。”即指出女性作為“好(hǎo)色”的美學指稱從“人倫之始”的角度天然生發出來。包養行情《詩序》中多有“關雎,后妃之德也”“芣苢,后妃之美也”的評價,其評價往往并不從形色的角度出發,而是評價后妃的德性。漢代學者開創的經學注疏傳統強調女性美妙的德性,具有政教意義,是以不克不及自覺地將現代注家的“注疏”傳統解釋為一種誤讀。現代注家對“好色”的批評恰好是不重德性而僅僅重視“顏色”與荒淫沉淪于“女色”之意,《史記》記載“吾未見好德如好色者也”是孔子“疾時而作”,孔子居衛時,靈公與夫人同車,使孔子為次乘,招搖過市,孔子丑之,故發此言。歷代注家以此為依據,將“好色”注釋為“女色、美色”。先秦文獻中多有“色”表現“女色、美色”的例證,例如《尚書·五子之歌》:“內作色荒,外作禽荒。”孔傳:“色,女色。”孔穎達疏:“女有美色,男人悅之,經傳通謂女人為色。”《左傳·成公二年》記載楚莊王欲納夏姬,申公巫臣諫曰:“今納夏姬,貪其色也。貪色為淫,淫為年夜罰。”此兩例皆是“色”作“女色、美色”的確證。朱熹《四書章句集注》引謝良佐注“好德如好色”曰:“好好色,惡惡臭,誠也。好德如好色,斯誠好德矣,然平易近鮮能之。”謝氏指出“好色”的本質邏輯是“誠”,指出了“好德”與“好好色”之間發乎內心真誠而又天然而然的聯系。儒家強調的“色”是天然發于本意天良的“色”,那“好色”也應該是發于本意天良的天然反應。這種價值內涵指向內心,不克不及簡單以內在“形色”而論,是以在注釋過程中要考慮《論語》中“色”的具體語境與隱含義。《論語》中“色”作“形色”時有德色、偽色、容色、臉色等豐富的內涵,不克不及以“色”的基礎語義統攝該詞的篇章義,疏忽《論語》文本的具體語境,忽視傳統經典注釋的連續性。經典有內在的脈絡,固有的體系結構與闡釋方法,經學闡釋體系是連續且豐富的,經典文本的闡釋需求安身于甜心花園傳統與具體語境。
責任編輯:近復
LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK LINK